Terug in de tijd… Het wapenstilstandsrijtuig (2419 D)

Het is 11 november 1918 om 05:00 in de ochtend, het einde van de Eerste Wereldoorlog is een feit. Zowel Franse, Engelse als Duitse officieren en andere afgevaardigden nemen plaats in een oud restauratierijtuig om te onderhandelen over het beëindigen van de Grote Oorlog. Hoewel deze pas 6 uur later daadwerkelijk van kracht is, heeft dit moment een enorme impact op de situatie in Europa.

Het rijtuig

Het wapenstilstandsrijtuig was oorspronkelijk een restauratierijtuig, welke het nummer 2419 D droeg. Het was één van de 37 restauratierijtuigen dat in 1913 werd gebouwd voor de Compagnie Internationale des Wagons-Lits. Het waren typische rijtuigen van deze tijd, een stalen chassis met een houten opbouw. Je zag deze rijtuigen vanaf 1914 vooral op de trajecten binnen Frankrijk die van en naar Parijs liepen. In 1918 werd dit rijtuig, 2419 D, in het kader van de oorlog omgebouwd tot salon- en vergaderrijtuig. Nadat het omgebouwd was, werd het geschonken aan de Franse Maarschalk Foch, die het gebruikte voor de vredesonderhandelingen.

Wapenstilstandsrijtuig
De Franse Maarschalk Foch (voorgrond) met 2 Britse officieren, de Admiraal Wemyss en Schout-bij-nacht Hope (rechts).

De Wapenstilstand

De locatie waar de vredesonderhandelingen plaats zouden vinden werd gekozen door het Transports Militaires aux Armées (verantwoordelijk voor de militaire transporten tijdens WO1). De locatie, het bos van Compiègne, had meerdere voordelen. Het lag afgelegen, niet te ver van het front en het was te bereiken met de trein waarmee de Duitse delegatie afreisde naar het gebied voor de onderhandelingen. De veiligheid rondom beide treinen was enorm en er mochten dan ook geen foto’s van zowel de treinen als de onderhandelingen gemaakt worden. Buiten de officiële foto’s en tekeningen is er dan ook geen ander beeldmateriaal beschikbaar van dit bijzondere moment. De onderhandelingen werden gevoerd door de Franse Maarschalk Foch, de Franse Generaal Weygand, de Britse admiraal Wemyss en de Schout-bij-nacht Hope. De Duitse delegatie die de onderhandelingen voerde bestond uit de minister van staat Matthias Erzberger, Generaal-majoor Detlof von Winterfeldt, Graaf Alfred von Oberndorff van Buitenlandse Zaken en de kapitein van het schip Vanselow van de Duitse marine. De Wapenstilstand werd getekend om 05:00 in de ochtend en de oorlog eindigde 6 uur later om 11:00.

Wapenstilstandsrijtuig
De ondertekening van de wapenstilstand op 11 november 1918.

De Tweede Wereldoorlog

Na de Eerste Wereldoorlog werd het wapenstilstandsrijtuig weer omgebouwd naar zijn oorspronkelijke staat totdat de toenmalige regering van Frankrijk in 1919 vroeg om het rijtuig aan de staat over te dragen. Het idee was om er een oorlogsmonument van te maken. Het zou eerst worden tentoongesteld in een militaire museum, maar later kreeg het een eigen plekje als monument nabij Rethondes. Op 20 juni 1940 werd er echter weer gebruik gemaakt van het rijtuig, ook dit keer voor vredesonderhandelingen. Echter was dit keer Duitsland de overwinnaar van de Slag om Frankrijk en deze lieten het gebouw openbreken om het rijtuig er uit te kunnen halen. Het rijtuig werd naar de desbetreffende locatie gebracht, zodat de onderhandelingen afgerond konden worden. Na de onderhandelingen heeft het rijtuig een hele reis gemaakt en is het op meerdere plekken in Duitsland tentoongesteld, tot het in 1944 zijn laatste reis ondernam. Het rijtuig kwam terecht in Thüringen, waar het een jaar later, op bevel van Hitler, werd vernietigd door de SS. Echter is dit laatste niet met 100% zekerheid te zeggen, aangezien de ooggetuigen destijds dit weer deels tegenspreken.

Wapenstilstandsrijtuig
Rijtuig 2419 D komt in juni 1940 aan in Berlijn bij de Brandenburger Tor.

Na de oorlog

Na de oorlog werd een restauratierijtuig uit dezelfde lichting als 2419 D, met het nummer 2439 D, omgebouwd tot de oorspronkelijke staat van de 2419 D. Deze is daarna aangevuld met bewaarde souvenirs van Maarschalk Foch en staat nu tentoongesteld. Het is deels een replica, aangezien er na de Val van de Berlijnse Muur, nog delen van het oorspronkelijke rijtuig zijn teruggevonden. Deze zijn naderhand toegevoegd aan de collectie. De replica van het wapenstilstandsrijtuig is te bezoeken in Rethondes in Frankrijk.

Wapenstilstandsrijtuig
De replica van het wapenstilstandsrijtuig – © Nicklaarakkers

 

HOOFDFOTO: © Bundesarchiv, Bild 146-2004-0147 / CC-BY-SA 3.0

Nick heeft zijn hele leven lang al gereisd en heeft vele mooie momenten meegemaakt. Nu als fotograaf zijnde, probeert hij deze momenten alsnog op de gevoelige plaat te leggen. Zijn motto? Eén foto zegt meer dan duizend woorden!

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.