Terug in de tijd…De eerste trein

De geschiedenis van de spoorwegen is bij veel mensen onbekend. Natuurlijk heeft iedereen wel eens gehoord van de Arend, de Pijl of George Stephenson, maar als men vraagt waar de spoorwegen nou eigenlijk ontstaan zijn, dan zullen veel mensen je dat antwoord schuldig moeten blijven. Wat voor velen onbekend is dat de eerste trein is voortgekomen uit de ‘modernisering’ van de mijnbouw in Noordoost Engeland.

Rails van hout en gietijzer

De spoorwegen zijn begin 19e eeuw ontstaan als een onderdeel van de modernisering van de mijnbouw. Werken in de mijnen was gevaarlijk en zwaar en men zocht al voor lange tijd naar oplossingen om het werken in de mijnen aangenamer te maken. Zo begon men met het leggen van een rails, waar kleine karretjes op reden. Nu konden de mijnwerkers de kolen in het karretje gooien en hoefden het niet meer op hun rug te dragen. Deze karretjes werden verplaatst door handkracht, paarden of zwaartekracht (heuvel af). Eerst reden deze karretjes op houten rails, maar later werd dit vervangen door gietijzeren rails. De rolweerstand was hierdoor laag en er konden meer kolen vervoerd worden. De eerste spoorweg was geboren.

Stockton and Darlington Railway

Doordat de mijnen vaak onderwater kwamen te staan door het grondwater begon men naast het gebruik van handkracht en paardenkracht, zogeheten stoommachines te gebruiken. Dit bleek zo goed te werken dat men begon na te denken hoe de stoommachine nog meer gebruikt kon gaan worden. Zo stond in het jaar 1804 de eerste stoommachine op de rails om de kolenwagentjes uit de mijnen naar boven te rijden. ‘De eerste trein’ was geboren. Helaas bleek de gietijzeren rails niet bestand tegen deze zware stoommachines en brak daardoor regelmatig in stukken. Gelukkig veranderde dit toen men rails van gewalst staal begon te gebruiken. Er werden al stoommachines gebruikt om de kolen uit de mijnen naar de oppervlakte te brengen. Nu werd er voor het eerst een stoommachine gebruikt om de kolen van de mijn naar de haven te brengen. Zo werd in 1825 de Stockton and Darlington Railway geboren. De eerste stoomlocomotief die op dit traject reed was de ‘Active’. Deze locomotief is ook wel bekend onder de naam ‘Locomotion no.1’ en deze werd gebouwd door George Stephenson. Ondanks dat de eerste stoomlocomotief al in 1804 in gebruik werd genomen kampte deze met veel problemen, mede daardoor wordt George Stephenson toch gezien als de bouwer van de eerste bruikbare stoomlocomotief.

De eerste trein
Opening van de Stockton and Darlington Railway in 1825

De eerste trein op het vasteland

De Stockton and Darlington Railway bleek naast het goederenvervoer al snel in trek te zijn bij reizigers. Hierdoor liet het passagiersvervoer niet lang op zich wachten. Men bouwde open wagens met zitbanken of gebruikte postkoetsen die men op een onderstel vastzette en waarbij de deuren aan de zijkant zaten. De rijtuigen met balkonuiteinden waar men in- en uit kon stappen kwamen pas veel later in beeld. Op het vasteland van Europa zat men natuurlijk ook niet stil. Ze hadden daar ook gehoord van de stoomlocomotief en de eerste trein. Dit zorgde ervoor dat er een kleine wedloop op het vasteland ontstond, waarbij België als winnaar uit de bus kwam. Op 5 mei 1835 reden er drie treinen van Brussel naar Mechelen, namelijk de Olifant, de Belg en de eerste trein van de drie: de Pijl. Dat België zich snel ontwikkelde op dit vlak had mede te maken met de afscheiding van Nederland in 1830. België kon geen gebruik meer maken van de waterwegen om diep in Duitsland te kunnen komen, dus men zocht naar een andere vervoerswijze. In 1843 werd uiteindelijk de grens met Duitsland bereikt en was Mechelen het middelpunt van de Belgische Spoorwegen geworden. In 1839 werd pas de eerste trein in Nederland in gebruik genomen op het traject van Amsterdam naar Haarlem. Deze stoomlocomotief kennen wij natuurlijk als de Arend. Daarna groeide het aantal spoorwegen en spoorlijnen door heel Europa, wat ons uiteindelijk het huidige spoorwegennetwerk door Europa heeft opgeleverd.

De eerste trein
De Arend, één van de eerste treinen in Nederland.

Uitgelichte foto: Le Belge (De Belg), één van de eerste 3 treinen in België.

Nick heeft zijn hele leven lang al gereisd en heeft vele mooie momenten meegemaakt. Nu als fotograaf zijnde, probeert hij deze momenten alsnog op de gevoelige plaat te leggen. Zijn motto? Eén foto zegt meer dan duizend woorden!

Leave a Reply

Your email address will not be published.

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.