Enthousiast wijst John Simms, die me rondleid op het station van Minehead, naar een wat roestige cilinder. Het is een recente aanwinst, hieruit moet een stoomlocomotief herrijzen. Er staat nog wat andere stoomlocomotieven onder constructie op dit station, allemaal liefdevol aangeduid met een nummer, de 4110, de 4160. Nauwgezet worden ze door vrijwilligers en beroepskrachten geassembleerd tot een perfect werkende en smetteloos glanzende locomotief. Die iedere tien jaar een onderhoudsbeurt behoeft welke impliceert dat de gehele machine uit elkaar wordt gehaald en opnieuw in elkaar wordt gezet, een proces dat zo’n drie jaar duurt.
De dag begint voor sommigen met het opstoken van de locs, voor anderen met een laatste inspectie en dan het omkleden tot gastheer. Want dat is hoe de meeste conducteurs zich voelen. John wijst me op iemand die het gras maait, “dat hoort ook tot de taak van de vrijwilligers”. De West Somerset Railway wordt gerund door 50 beroepskrachten en ruim 1000 vrijwilligers, die allerlei taken verrichten, van wisselwachter tot conducteur, machinist, stoker of restaurateur van rijtuigen of locomotieven. Een gemeenschap van hobbyisten eigenlijk, accountants, artsen en zakenlieden die na hun carrière vol enthousiasme hun treinhobby uitoefenen. Maar ook dorpelingen die hun steentje bijdragen door de stations te onderhouden en te bemannen. Ook daar zijn gemeenschappen voor.
Als het tijd wordt voor de eerste rit wordt de gereedstaande locomotief voor de wagons gerangeerd en kan de trein fluitend vertrekken. Het langzaam sneller wordende puffen van de stoomcilinders is een mooie begeleiding van het versnellen van de trein. Terwijl de landelijke heuvels in de verte onthuld worden waaien flarden stoom langs de locomotief. Iedere paar kilometer doemt een stationnetje op. Soms gebaart de conducteur dat ik naar buiten kan om de aankomst van een passerende trein te filmen. Het is een enkel spoor en met een ingenieus systeem met ’tokens’ die fysiek in de trein aanwezig moeten zijn wordt bewaakt dat er zich geen twee treinen op een traject bevinden. Er is een museum op één van de stations waar dat alles inzichtelijk wordt gemaakt.
De West Somerset Railway is de langste ‘Heritage Railway’ van Engeland. Het normale traject beloopt 33 kilometer, van Minehead tot Bishops Lydeard. Ertussen negen stations, waaronder Crowcomb Heathfield dat veel gebruikt is voor filmopnames, waaronder die voor A Hard Days Night van de Beatles. Het eerste deel van de lijn stamt uit 1862 en was bedoeld om ijzer erts naar de haven van Watchet te vervoeren. De lijn werd later uitgebreid en in 1876 geïntegreerd in de Great Western Railway de maatschappij die het treinverkeer tussen Londen en het westen van het land exploiteerde. Een maatschappij die nog altijd bekend is om zijn vele fraaie staaltjes van ingenieurskunst. Maar na de nationalisatie in 1948 werd de lijn van steeds minder belang tot in 1971 de laatste trein reed. Maar meteen na de sluiting waren er al plannen voor een doorstart als Heritage Railway en in 1976 werd het eerste deel heropend.
De rijtuigen rijden met veel mooie treingeluiden door het fraaie landschap van Exmoor. De dorpjes in het gebied, dat voor een deel tot een nationaal park en de in Victoriaanse stijl gerestaureerde stations dragen bij aan de ervaring. Alles is Engels, van de aankleding van de stations, de huizen er omheen en vooral de zorgvuldig bijgehouden bloembakken.
Je kunt één rit maken, maar ook een dagkaart kopen waarmee je op een station kunt uitstappen, het stadje bezoeken of zelfs een wandeling maken naar een volgend station. Het aardige is dat je op die manier veel treinen kunt zien vertrekken en de aankomen. Want dat is eigenlijk nog leuker dan er in zitten. Want alles wat mechanisch en inzichtelijk is blijft toch boeien. Je ziet stangen bewegen, kleppen openen, kolen worden op het vuur geschept, er is rook, er is vuur. Hoe efficiënt moderne techniek ook kan zijn, het is toch wel veel saaier. Vergelijk het opstarten van een mp3-tje eens met het opzetten van een elpee.
Een liefdevol gekoesterd stukje erfgoed uit de begintijd van de industrialisatie, een bezoek meer dan waard.
Meer info over de West Somerset Railway: http://www.wsra.org.uk/
Over Theo Molenaar
Al tijdens mijn eerste lange reis heb ik grote stukken met de trein gedaan, waaronder een aantal trajecten beschreven in ‘The Great Railway Bazar’ van Paul Theroux. En ook daarna heb ik waar mogelijk de trein genomen. Want het is de meest aangename manier van reizen. Je kunt opstaan en wat lopen, uit het raam staren, liggend slapen en meestal goed eten, iets wat bussen en vliegtuigen niet allemaal bieden. Ik heb dan ook mooie herinneringen aan veel van mijn treinreizen. Belangstelling voor fotografie had ik al voor het reizen. Maar de mogelijkheid om mijn herinneringen te kunnen ondersteunen en te delen zorgde ervoor dat fotografie een heel belangrijk element is geworden van het reizen. Ik heb gemerkt dat ik er ook anders van ga kijken. En uit kijken en beleven volgen verhalen. Mijn reisfoto’s deel ik op http://pictures.theomolenaar.nl/ Ook ben ik te volgen op Youtube, Twitter en Facebook.
